Kerkkraai

Die kerkkraai (Coloeus monedula, Engels: Western jackdaw, Nederlands: kauw) is ’n sangvoël in die familie Corvidae. Hulle kom voor dwarsoor Europa, Wes-Asië en Noord-Afrika. Hulle migreer nie eintlik nie, hoewel noordelike en oostelike bevolkings in die winter suid migreer. Vier subspesies word erken wat kan verskil wat die kleur van die vere aan die kop en agternek betref. Linnaeus het die spesie eerste amptelik beskryf en dit die naam Corvus monedula gegee.

Kerkkraai
Volwassene afgeneem in Rusland en die roep opgeneem in Estland
Bewaringstatus
Veilig  (IUCN 3.1)
Wetenskaplike klassifikasie
Koninkryk:	Animalia
Filum:	Chordata
Klas:	Aves
Orde:	Passeriformes
Familie:	Corvidae
Genus:	Coloeus
Spesie:	C. monedula
Binomiale naam
Coloeus monedula
heeljaar aanwesig       somerbesoeker       winterbesoeker
Sinonieme
Corvus monedula (Linnaeus, 1758)

Kerkkraaie is 34-39 cm lank. Hulle het swart vere, ’n grys agternek en kenmerkende vaalgrys irisse. Hulle gesels graag en word in klein groepe met ’n ingewikkelde sosiale struktuur aangetref in plaasstreke, oop struikgebiede, aan kranse aan die kus en in stede. Nes hul verwante is kerkkraaie intelligent; hulle is al gesien waar hulle gereedskap gebruik. Hulle is omnivore en eet ’n groot verskeidenheid plante en ongewerweldes, sowel as oorskietkos in stedelike gebiede. Kerkkraaie is en bou eenvoudige neste van stokkies in bome en aan kranse en geboue. Hulle lê sowat vyf vaalblou of blougroen eiers met bruin spikkels op ’n slag wat deur die wyfies uitgebroei word.

Sistematiek

Etimologie

Die kerkkraai was een van die baie spesies wat Carl Linnaeus oorspronklik in sy 18de-eeuse werk Systema Naturae beskryf het. Vanweë die voël se veronderstelde liefde om muntstukke op te tel, het Linnaeus dit die binomiale naam Corvus monedula gegee, wat afgelei is van die Latynse stam moneta vir "geld". Kerkkraaie word soms in die genus Coloeus geplaas, wat afgelei is van die Griekse woord κολοιός (koloios) vir die voël, hoewel dit in die meeste werke as Corvus geklassifiseer word.

Die Afrikaanse naam kom van die feit dat hulle daarvan hou om hul neste aan geboue soos kerke te maak.

Taksonomie

In ’n studie van 2000 is bevind die genetiese verskille tussen kerkkraaie en die ander lede van Corvus is groter as binne die res van die genus. Daarom het Pamela Rasmussen weer die genusnaam Coloeus, wat in 1829 deur Johann Kaup gevestig is, gebruik in haar boek Birds of South Asia (2005). Dit is ook in 1982 deur Hans Edmund Wolters in Duits gebruik. In DNS-studies van 2007 is bevind die kerkkraai en die nabye verwante C. dauuricus van Oos-Rusland en China is basaal tot die kern-Corvus-klade. Sedertdien gebruik die Internasionale Ornitologiese Kongres weer die name Coloeus monedula en Coloeus dauuricus op sy amptelike lys.

Subspesies

Daar is vier erkende subspesies van die kerkkraai. Alle Europese subspesies intergradeer waar hul bevolkings ontmoet.C. m. monedula intergradeer byvoorbeeld met C. m. soemmerringii in ’n oorgangstrook wat van Finland suid strek oor die Baltiese lande en Oos-Pole tot in Roemenië en Kroasië.

• C. m. monedula (Linnaeus, 1758), die nominaatsubspesie, kom in Oos-Europa voor. Hul hougebied strek oor Skandinawië, van Suid-Finland suid tot Esbjerg en Haderslev in Denemarke, deur Suid-Duitsland en Pole, en suid oor Oossentraal-Europa tot die Karpate en Noordwes-Roemenië, Vojvodina in Noord-Serwië, en Slowenië. Hulle teel in Suidoos-Noorweë, Suid-Swede en Noord- en Oos-Denemarke, en oorwinter soms in Engeland en Frankryk. Die agternek en kante van die nek is bleek, die keel donker en die halfkraag liggrys.

’n Volwasse kerkkraai.

’n Jongvoël.

• C. m. spermologus (Vieillot, 1817) word aangetref in Wes-, Sentraal- en Suid-Europa en Noord-Afrika, van Brittanje, Nederland en die in die noorde, deur Wes-Switserland tot in Italië in die suidooste, en die Iberiese Skiereiland en Marokko in die suide. Hulle oorwinter in die Kanariese Eilande en Korsika. Hulle is donkerder as die ander subspesies en het nie die wit rand aan die basis van die grys agternek nie.
• C. m. soemmerringii (Fischer, 1811) kom voor in Noordoos-Europa en Noord- en Sentraal-Asië, van die voormalige Sowjetunie tot by die Baikalmeer en Noordwes-Mongolië, en suid tot in Turkye, Israel en die oostelike Himalaja. Hulle oorwinter in Iran en Noord-Indië (Kasjmir). Hulle word onderskei aan die agternek en kante van die nek wat bleker is.
• C. m. cirtensis (Rothschild en Hartert, 1912) hou in Marokko en Algerië in Noordwes-Afrika en het vroeër ook in Tunisië voorgekom. Hul vere is dowwer en meer eenvormig donkergrys as dié van die ander subspesies, en die agternek is minder opvallend bleek.

Beskrywing

Die kerkkraai is 34-39 cm lank en is die tweede kleinste lid van die genus Corvus. Die meeste vere is blinkswart, met ’n pers (in die subspesies monedula en spermologus) of blou (in die subspesies cirtensis en soemmerringii) skynsel aan die kroon, voorkop en sekondêre slagpenne, en ’n groenblou skynsel aan die keel, primêre slagpenne en stert. Die wange, agternek en nek is lig- tot silwergrys. Die bene en kort, stewige snawel is swart; laasgenoemde se lengte maak sowat 75% van dié van die res van die kop uit. Die mannetjies en wyfies lyk eenders. Kerkkraaie verveer van Junie tot September in die westelike dele van hul verspreidingsgebied en ’n maand later in die ooste daarvan.

Jongvoëls se vere is dowwer. Die kop het soms ’n effense groen skynsel en die basis van die vere is daar bruin. Die agterkant en sykante van die nek is donkergrys. Die stert het smaller vere en ’n groenerige skynsel.

Galery

• Volwassene by 'n nes in 'n kasteelmuur in Wallis
• Legsel uit Frankryk
• Pasuitgebroeide kuiken in 'n nesboks

Verwysings

1. "Corvus monedula". IUBN-rooilys van Bedreigde Spesies. Weergawe 2013.2. Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur. 2012. Besoek op 26 November 2013. {{cite web}}: Ongeldige |ref=harv ((hulp))
2. Linnaeus, C. (1758). Systema Naturae per Regna Tria Naturae, Secundum Classes, Ordines, Genera, Species, cum Characteribus, Differentiis, Synonymis, Locis. Tomus I. Editio Decima, Reformata (in Latyn). Holmiae: Laurentius Salvius. p. 105.
3. Simpson, D.P. (1979). Cassell's Latin Dictionary (5de uitg.). Londen, VK: Cassell. p. 883. ISBN 0-304-52257-0.
4. Valpy, Francis Edward Jackson (1828). An Etymological Dictionary of the Latin Language. Londen, VK: A. J. Valpy. p. 268. ISBN 1-4021-7384-9.
5. Jobling, James (2010). The Helm Dictionary of Scientific Bird Names (PDF). Londen: Helm. p. 114. ISBN 978-1-4081-2501-4.
6. Mayr, Ernst; Greenway, James C. Jr, reds. (1962). Check-List of Birds of the World. Vol. 15. Cambridge, Massachusetts: Museum of Comparative Zoology. p. 261.
7. Kryukov, A. P.; Suzuki, H. (2000). "Phylogeography of Carrion, Hooded and Jungle crows (Aves, Corvidae) Inferred From Partial Sequencing of the Mitochondrial Cytochrome b Gene". Russian Journal of Genetics. 36: 922–29.
8. Kaup, J.J. (1829). Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt : Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Darmstadt und Leipzig: Carl Wilhelm Leste. p. 114.
9. ; (2005). Birds of South Asia: The Ripley Guide. Vol. 2. Washington, D.C. and Barcelona, Spain: Smithsonian Institution and Lynx Edicions. p. 598. ISBN 84-87334-67-9.
10. Wolters, Hans E. (1982). Die Vogelarten der Erde (in Duits). Hamburg & Berlin, Germany: Paul Parey. ISBN 3-490-09118-3.
11. Haring, Elisabeth; Gamauf, Anita; Kryukov, Alexey (2007). "Phylogeographic patterns in widespread corvid birds" (PDF). Molecular Phylogenetics and Evolution. 45 (3): 840–62. doi:10.1016/j.ympev.2007.06.016. PMID 17920300. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 29 November 2020. Besoek op 2 Maart 2018.
12. Gill, F.; Donsker, D., reds. (30 Maart 2011). "Vireos, Crows & Allies". IOC World Bird List: Version 2.8.3 (in Japannees). WorldBirdNames.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 April 2014. Besoek op 29 Junie 2011.
13. Mullarney, Killian; Svensson, Lars; Zetterstrom, Dan; Grant, Peter (1999). Collins Bird Guide. Collins. p. 335. ISBN 0-00-219728-6.
14. "Eurasian Jackdaw Corvus monedula" (in Engels). GlobalTwitcher.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Junie 2019.
15. Goodwin, p. 75
16. Offereins, Rudy (2003). "Identification of eastern subspecies of Western Jackdaw and occurrence in the Netherlands". Dutch Birding. Dutch Birding Association. 25 (4): 209–220.
17. Cramp, p. 120.
18. Goodwin, p. 74
19. Cramp, p. 139.
20. Porter, R. F.; Christensen, S.; Schiermacher-Hansen, F. (1996). Birds of the Middle East. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. p. 405.
21. Cramp, Stanley, red. (1994). Handbook of the Birds of Europe the Middle East and North Africa, the Birds of the Western Palearctic, Volume VIII: Crows to Finches. Oxford, VK: Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-854679-3.

Eksterne skakels

• Video's, foto's en klanke Geargiveer 29 Junie 2016 op Wayback Machine by die Internet Bird Collection
• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Kerkkraai.
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia