Kirgisies

Hierdie artikel handel oor die taal. Vir die etniese groep, sien Kirgisiërs.

Kirgisies (кыргызча, قىرعىزچا, kyrgyzcha, [qɯɾʁɯzʧɑ] of кыргыз тили, قىرعىز تىلى, kyrgyz tili, [qɯɾʁɯz tili]) is 'n Turkiese taal wat deur sowat 4,6 miljoen mense in Kirgisië, Afganistan, Tadjikistan, Oesbekistan, Pakistan en die Volksrepubliek China gepraat word. Dit is die vyfde mees algemene taal van Sentraal-Asië naas Oesbekies, Kasaks, Tadjiks en Turkmeens asook die sewende mees gesproke Turkiese taal naas Turks, Azerbeidjans, Oesbekies, Kasaks, Oeigoers en Turkmeens. Kirgisies is die amptelike taal van die Republiek Kirgisië en verwant aan Kasaks en Karakalpaks.

Kirgisies кыргызча, قىرعىزچا, kyrgyzcha of кыргыз тили, قىرعىز تىلى, kyrgyz tili
Uitspraak:	[qɯɾʁɯzˈtʃɑ] of [qɯɾˈʁɯz tiˈli]
Gepraat in:	Kirgisië  Afghanistan  Tadjikistan  Oesbekistan  Pakistan  Volksrepubliek China
Gebied:	Sentraal-Asië
Totale sprekers:	4,6 miljoen
Taalfamilie:	Altaïes  Turkies            Kirgisies
Skrifstelsel:	Latynse alfabet Cyrilliese alfabet Arabiese alfabet
Amptelike status
Amptelike taal in:	Kirgisië
Gereguleer deur:	Kirgisiese taalagentskap
Taalkodes
ISO 639-1:	ky
ISO 639-2:	kir
ISO 639-3:	kir

Etniese kaart van Sentraal-Asië

Die Kirgisiese Cyrilliese alfabet

Kirgisies word amptelik met 'n aangepaste Cyrilliese alfabet geskryf, maar op die internet word ook 'n variant van die Latynse alfabet gebruik. In Afganistan en die Volksrepubliek China word 'n aangepaste Arabiese alfabet gebruik.

Na die verbrokkeling van die Sowjetunie (aan die begin van die 1990's) het die regerings van die Sentraal-Asiatiese lande met Turkiese tale op die amptelike gebruik van die nuwe Turks-Latynse alfabet besluit. Vir Kirgisies en Kasaks het 'n kommissie 'n gemeenskaplike alfabet uitgewerk.

Deesdae is Russies steeds die belangrikste taal in die groot stede, soos Bisjkek, terwyl Kirgisies sy waarde en invloed veral onder die jongmense verloor.

Verwysings

1. "Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Kyrgyz" (in Engels). Ethnologue. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Mei 2020. Besoek op 25 Januarie 2019.
2. (ru) Президент Турции Гюль в Астане уговаривает Н.Назарбаева перейти на латинский алфавит Geargiveer 3 September 2009 op Wayback Machine
3. "Ferdinand, S. & Komlósi, F. 2016. Vitality of the Kyrgyz Language in Bishkek" (in Engels). IJORS 5-2, bl. 210-226. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Augustus 2018. Besoek op 10 September 2016.

Eksterne skakels

Wikipedia

Sien gerus Wikipedia se uitgawe in Kirgisies

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Kirgisies.

• Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir Kirgisies.
• (en) "Kyrgyz language". Encyclopædia Britannica. Besoek op 25 Januarie 2019.