Zoeloe (taal)

Hierdie artikel handel oor die Zoeloetaal. Vir die etniese groep van Suid-Afrika, sien Zoeloes.

Zoeloe (isiZulu in Zoeloe) is die taal van die Zoeloes en is een van die elf amptelike landstale van Suid-Afrika. Dit word deur sowat 11,6 miljoen mense as moedertaal gepraat (2011-sensus). Dit maak dit die taal met die meeste moedertaalsprekers in Suid-Afrika. Omtrent 15,7 miljoen mense gebruik Zoeloe as tweede taal, en dit is die tweede mees verspreide taal in Suid-Afrika. Die grootste aantal Zoeloesprekers woon in KwaZulu-Natal. Die taal is ook nouverwant aan Xhosa en is deel van die Nguni-taalfamilie: Xhosa en Zoeloe is onderling verstaanbaar en kan byna as dialekte van dieselfde taal beskou word.

Zoeloe isiZulu
Gepraat in:	Suid-Afrika  Zimbabwe  Lesotho  Malawi  Mosambiek  Eswatini
Gebied:	KwaZulu-Natal, oostelike Gauteng oostelike Vrystaat suidelike Mpumalanga
Totale sprekers:	12 miljoen (moedertaal, 2011) 15,7 miljoen (tweede taal in Suid-Afrika, 2002)
Rang:	70
Taalfamilie:	Niger-Kongo  Atlanties-Kongo   Volta-Kongo    Benue-Kongo     Bantoïed      Suidelike Bantoïed       Bantoetale        Suidelike Bantoetale         Nguni          Zoeloe
Skrifstelsel:	Latynse alfabet
Amptelike status
Amptelike taal in:	Suid-Afrika
Gereguleer deur:	Pan-Suid-Afrikaanse Taalraad
Taalkodes
ISO 639-1:	zu
ISO 639-2:	zul
ISO 639-3:	zul

Suid-Afrikaanse distrikte met 'n meerderheid van Zoeloetaliges in 2011:

██ 0–20% ██ 20–40% ██ 40–60%

██ 60–80% ██ 80–100%

Geografiese verspreiding van Zoeloe in Suid-Afrika ná bevolkingsdigtheid per vierkante kilometer in 2011:

██ <1 /km² ██ 1–3 /km² ██ 3–10 /km² ██ 10–30 /km² ██ 30–100 /km²

██ 100–300 /km² ██ 300–1000 /km² ██ 1000–3000 /km² ██ >3000 /km²

Drietalige apartheidsteken in Durban in Engels, Afrikaans en Zoeloe, wat aandui dat die strand gereserveer is vir gebruik deur die witrassegroep

Die taal was oorspronklik slegs 'n spreektaal gewees (soos baie ander inheemse tale van Afrika). Eers sedert persone van Europese afkoms, soos Prof. Dirk Ziervogel, die taal bestudeer en 'n grammatika ontwikkel het vir 'n geskrewe taal, kon mense ook in Zoeloe skryf. Alle oorvertellings was dus mondelings, of in 'n ander taal wat neergeskryf kon word. Daarom is dit byna onmoontlik om geskrewe geskiedenis in Zoeloe te vind.

Woorde

Algemene woorde en frases:

Afrikaans	Zoeloe
Welkom	Ukwemukela (naamwoord) / Emukela (werkwoord)
Dankie	Ngiyabonga
Goeiedag / Hallo	Sawubona (enkelvoud) / Sanibonani (meervoud)
Totsiens	Sala kahle (bly wel) / Hamba kahle (gaan wel)
Rook verbode	Akubhenywa
Geen ingang	Akungenwa
Pasop vir die trap	Qaphela isitebhisi
Pasop!	Qaphela!
Veels geluk met jou verjaarsdag	Usuku lokuzalwa oluhle
Seisoengroete	Izilokotho Ezinhle Zamaholide
Geseënde Kersfees	Ukhisimusi omuhle
Geseënde Kersfees en voorspoedige Nuwejaar	Ukhisimusi omuhle nonyaka omusha onenjabulo

Sien ook

• Lys van gedrukte Afrikaans-vreemdtalige woordeboeke
• Tale in Suid-Afrika
• Zoeloe Wikipedia

Verwysings

1. "Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Zulu" (in Engels). Ethnologue. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Mei 2020. Besoek op 21 Januarie 2016.
2. (en) Webb, Vic. 2002. "Language in South Africa: the role of language in national transformation, reconstruction and development." Impact: Studies in language and society, 14:78

Eksterne skakels

Wikipedia

Sien gerus Wikipedia se uitgawe in Zoeloe

Wikimedia Commons bevat media in verband met Zulu language.

Sien Zoeloe in Wiktionary, die vrye woordeboek.

• Zoeloe-Engels/Engels-Zoeloe Woordeboek

Taalhulpmiddels

• Vry en gratis Zoeloe speltoetser vir OpenOffice, Mozilla Firefox en Mozilla Thunderbird Geargiveer 9 Februarie 2007 op Wayback Machine

Sagteware in Zoeloe

• Mozilla Firefox Geargiveer 3 Oktober 2006 op Wayback Machine - webblaaier
• Mozilla Thunderbird Geargiveer 3 Oktober 2006 op Wayback Machine - e-posprogram
• OpenOffice.org Geargiveer 3 Oktober 2006 op Wayback Machine - kantoorsuite
• Translate.org.za Geargiveer 28 Junie 2007 op Wayback Machine - 'n Projek om vrye en oopbronsagteware in Zoeloe en ander Suid-Afrikaanse tale te vertaal
• Pootle Geargiveer 3 Junie 2012 op Wayback Machine - aanlyn vertaling van Zoeloe oopbronsagteware